نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیل دیدگاههای انسانشناختی شریعتی و نحوه مواجهه وی با آموزههای اگزیستانسیالیستی به مفهوم آزادی و مسئولیت است. شریعتی با بکارگیری نظریه انسانشناسی سارتر و تاکید برنقش اراده و آزادی به عنوان عامل تعیینکننده در رهایی انسان از چهار زندان طبیعت، جامعه، تاریخ و خویشتن، پروژه فکری خود را صورتبندی کرد. مسئله اصلی این است که نحوه مواجهه شریعتی با انگارههای انسانشناختی اگزیستانسیالیسم سارتر به چه شکل بوده است و مهمترین دستاورد این مواجهه در اندیشه و تفکر وی چیست؟ این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی- تاریخی میخواهد ضمن تحلیل شاخصههای اصلی دیدگاههای انسانشناختی شریعتی و اشتراکات آن با انسانشناسی اگزیستانسیالیستی، به بررسی تمایزات اصلی و عمده آن بپردازد. یافتههای این پژوهش نشانگر آن است که شریعتی با الهام از رویکرد رادیکال سارتر به مفهوم مسئولیت فردی، اجتماعی و تاریخی انسان در یک چارچوب مدرن و انسانگرایانه میپردازد اما تلاش میکند تا با استفاده از جوهره الهی وجود انسان در دام پوچی رایج درتحلیلهای اگزیستانسیالیستها اسیر نشود. وی سعی دارد تا ضمن بکارگیری ظرفیتهای آموزههای سارتر نوعی انسانشناسی اگزیستانسیالیستی مدرن و خداباورانه را در برابر آموزههای ماتریالیستی رایج با اتکا بر مفهوم آزادی و مسئولیت ترسیم کند.
کلیدواژهها