نوع مقاله : مقاله ترویجی
نویسندگان
1 دانشیار دانشکده الهیات دانشگاه پیام نور تهران جنوب
2 دانشجوی دروه دکتری دانشگاه پیام نور
چکیده
بعد از پیدایی و رشد مطالعات زیستی-دینی، ژنتیک رفتاری و علم ژنتیک مولکولی، زمین و ساحت دیگری تعریف و در نتیجه برای شناخت این دسته از مسائل از جمله منشاء دینورزی، محققان به سراغ دانش بیولوژی و عصبشناسی رفته و در راستای کند و کاو پیرامون عامل گرایشهای دینی ، عواملی از جمله VMAT2 موسوم به «ژن خدا» را آدرس می دهند. تمرکز تلاش این دسته، ارائه نقشه کامل باورهای مذهبی بر مکانیزمهای مغزی و سیستم عصبی آن بوده و اساسا پایه ژنتیکی را برای آن مکانیزمهای مغزی ارائه میدهند. در این راستاست که آنان مارکرهای ژنتیکی و هوش معنوی (SQ) را در کنار دیگر هوشهای بشری معرفی و بر این باورند که پایه های عصبی استعلایی معنوی نیز بر ساخته صرف از این بنیاد ها هستند.
پیشفرض رایج بر این است که این نوع مطالعات به دلیل اتخاذ رویکردهای تجربی، تکاملی و فرگشتی کاملا ضددینی و یا لااقل مبتلا به مشکل تقلیلگرایی است با این وجود، کوشش این خامه بر آن است تا نشان دهد که التزام به تنکردشناسی (فیزیولوژیک) دینی و فرگشت مغزی، میتواند بستری را برای پاسخ به انتقادات پوزیتویستی بر ادیان نیز فراهم نماید.
کلیدواژهها
منابع:
- باربور، ایان (1393). علم و دین. ترجمه بهاءالدین خرمشاهی. مرکز نشر دانشگاهی
- پترسون، مایکل و دیگران (1393). عقل و اعتقاد دینی. ترجمه احمد نراقی و ابراهیم سلطانی. طرح نو
- حسینی، سیدحسن. (1381). «معناداری و اثباتپذیری گزارههای دینی». قبسات. دوره ۷، شماره ۲۵
- روزنبرگ، آلگزاندر و مکشی، دانیل دبیلو (1392). درآمدی معاصر بر فلسفه زیستشناسی. ترجمه پریسا صادقیه. نشر پیام امروز
- ریونزکرافت، ایان (1398). فلسفه ذهن، یک راهنمای مقدماتی. ترجمه حسین شیخرضایی. انتشارات صراط
- زاهدی، محمدصادق و حقشناس، روحالله (1392). «بررسی رویکرد علوم شناختی در مطالعة دین». پژوهشنامة فلسفة دین (نامة حکمت)، سال یازدهم، شمارة دوم (پیاپی 22 )
- زهر، دانا و مارشال، یان (1396). هوش معنوی. ترجمه زهرا فایض و فاطمه فرساد. موسسه انتشارات بعثت
- سنایی، علی (1395). «تحلیل فلسفی دیدگاه نیوبرگ در الهیات اعصاب؛ الگویی برای رابطة علم و دین». پژوهشهای علم و دین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال هفتم، شمارة دوم
- سنایی، علی و رحیمیان بوگر، اسحاق و هاشمی، هادی (1395). «بررسی و نقد نظریه نیوبرگ درباره همبستگی بین اعمال مذهبی و مغز بر اساس الگوی الهیات اعصاب»، دوفصلنامه علمی – پژوهشی پژوهشنامه کلام، سال سوم، شماره پنجم
- سیسهموره، تیموتی (1399). روانشناسی، دین و معنویت. ترجمه فرزانه رسانه و مجتبی دلیر. انتشارات ارجمند
- فردنبرگ، جی و سیلورمن، گوردن (1398). علوم شناختی، مقدمهای بر مطالعه ذهن. ترجمه محسن افتادهحال. موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی مرکز آیندهپژوهی علوم و فناوری دفاعی
- غباری بناب، باقر و دیگران (1386). «هوش معنوی». فصلنامه علمی – پژوهشی اندیشه نوین دینی، سال سوم، شماره دهم
- مایستر، چاد (1395). درآمدی به فلسفه دین. ترجمه سید محمد یوسفثانی. فرهنگ نشر نو با همکاری نشر آسیم
- وولف، دیوید ام (1386). روانشناسی دین. ترجمه محمد دهقانی. انتشارات رشد
- هره، رم (1399). مقدمهای فلسفی بر علوم شناختی. ترجمه حسین شیخرضایی و مجید داودینبی. فرهنگ نشر نو با همکاری نشر آسیم
- هوشیار، س (1389). بررسی و نقد مقالۀ ژن خدا؛ نامگذاری سلیقهای یک متخصص ژنتیک روی VMAT2. PDF الکترونیکی
- Barrett, Justin L (2007). “Cognitive Science of Religion: What Is It and Why Is It?”. Religion Compass. 1(6), 768-786
- Barrett, Justin L (2011). “Cognitive Science of Religion: Looking Back, Looking Forward”. Journal for the Scientific Study of Religion. Vol. 50, No. 2 , pp. 229-239
- James (2019). Living Religion: Embodiment, Theology, and the Possibility of a Spiritual Sense. Oxford University Press
- Claire (2018). “What does the cognitive science of religion explain?”. New Developments in the Cognitive Science of Religion. pp. 35-49